नाव

रेवतीबेन, तमे जे कह्यु के ब्राह्मणांनी देवदेवतेची, क्षत्रियांनी वीरता दिसेल अशी, वैश्यांनी संपत्तीदर्शक नावे ठेवावीत असं सांगितलं ते मला काय पटलं नाही. शिवाय शूद्र यांच्याबद्दल तुम्ही बोललाच नाहीत. त्यांनी काय पाप केलंय?

खरच की, अहो शुद्रानी ब्राह्मण, क्षत्रिय, वैश्य यांची नावं ठेवावीत की. पाप बीप काही लागत नाही.

असं कसं शक्य आहे? एका बाजूला तुम्ही म्हणता ब्राह्मणांनी देवदेवतेची , क्षत्रियांनी वीरता दिसेल अशी, वैश्यांनी संपत्ती दर्शक नावे ठेवावीत आणि दुसऱ्या बाजूला शुद्रानी ब्राह्मण, क्षत्रिय, वैश्य यांची नावं ठेवावीत. कुछ हजम नहीं हो रहा है.

(लेकाने हा फोटो पाठवला. Peter Iredale ही बोट 1906 पासून ऑरगॉन किनाऱ्यावर रुतून बसली आहे. अजून तिचे अवशेष तिथे आहेत. तिचा हा फोटो. तो बघून मनात आलं ते हे.
जरा विचित्र रचना होत गेली. कडव्यांची मधली ओळ बेस, वरच्या खालच्या 2-2 त्यावर आधारित. सो दोन प्रकारची यमकं)

टरारा फाटल
फडकतं शिड
कायाच्या चिंधड्या
मोडली डोलकाठी
भंगली होडकी

सफरीचा रोमांच
उडवला कधीच
रौद्र वादळाने
समुद्राची आसक्ती
उतरवू पाहिली

'लाईफ ऑफ पाय' ह्या मॅन बुकर पुरस्कार विजेत्या कादंबरीत हीरोचे मूळ नाव असते 'पिसिन मॉलिटोर पटेल' जे पॅरिस मधल्या एका प्रसिद्ध हॉटेलम्धल्या 'पिसिन मॉलिटोर' नावाच्या जलतरण तलावावरून ठेवलेले असते. पिसिनच्या काकांनी ह्या तलावातल्या पाण्याच्या नितळतेबद्दल पिसिनच्या वडिलांना एवढे प्रभावित केलेले असते की पिसिनचे वडील आपल्या मुलाचे मनही ह्या पाण्याप्रमाणे नितळ निर्मळ रहावे म्हणून मुलाचे नाव पिसिन ठेवतात.

माझा नाव प्रवास

माणसाचं नाव हे त्याच्या चेहऱ्यासारखं असतं. जणू ते त्याच्या चेहऱ्याला चिकटूनच बसलेलं असतं. नाव नुसतं आठवलं की त्या व्यक्तीचा चेहरा आणि स्वभाव डोळ्यासमोर येतात. जरी कोणी "नावात काय आहे?" म्हणून गेला असला तरी प्रत्येक जण नाव कमावण्याच्या प्रयत्नात असतो. पोरानं कतृत्व केलं तर म्हणतात "बापाचं छान नाव काढलं" किंवा बापाचं पण कौतुक करायचं असेल तर "बापाचं नाव राखलं". तेच जर पोरानं काही कृष्ण कृत्य केलं तर "नावाला काळीमा फासलं". सर्व संत-महात्म्यानी नाम महिमा काय कमी सांगितलाय? नामस्मरणानं वाल्याचा वाल्मिकी पण होऊ शकतो.

"ज्यांनी नाव ठेवलेय त्यांनाच विचार ना? आपल्या आईबाबांना विचार ना..."

पहिलाच प्रश्न हाच मनात आला असेल तुमच्या. म्हणून विनम्रतेने क्लीअर करू इच्छितो, माझ्या आईवडीलांनी मला एक छानसे गोंडस नाव ठेवले आहे. आणि आजही मी प्रत्यक्ष आयुष्यात कामकाजासाठी तेच नाव वापरतो. पण आंतरजालावर मात्र नाव बदलून वावरतो.

हो, ऋन्मेष हे माझे खरे नाव नाहीये. म्हणूनच कदाचित या नावाने शोध घेणार्‍यांना मी फेसबूकवर सापडलो नसेन

कलमनामा – ०८/१२/२०१४ – लेख १० – नाव
http://kalamnaama.com/nav/
नाव
नावात काय आहे? हे वाक्य शेकस्पिअरचं किंवा हा प्रश्न शेकस्पिअरचा. त्याचा या वाक्यामागील अर्थ असा होता की जर गुलाबाला काही वेगळ्या नावाने संबोधलं तर त्यातून येणारा सुगंध बदलेल का? किंवा त्याचं सौंदर्य कमी होईल का? उत्तर आहे ‘नाही’. मग नावात काय आहे? नाव का असतं? इतिहासातील किंवा वर्तमानातील कित्येक नावं मोठी किंवा महान आहेत म्हणजे नेमकं काय? नाव बदलल्याने नक्की माणूस बदलतो का? एखाद्या नावाशी असलेला संबंध किंवा नातं आणि त्याचं महत्त्व म्हणजे काय? असे अनेक प्रश्न आणि त्यांचा वेध.

आमच्या कार्यालयांतर्गत विविध क्रीडा स्पर्धा तसेच सास्कॄतिक कार्यक्रमांतर्गत एक स्मरणिका काढण्यात येणार आहे. कॄपया योग्य शिर्षक सुचवावे ही विनती.

गावांच्या नावाची व्युत्पत्ती व इतिहास

गावांच्या नावाची व्युत्पत्ती व इतिहास