नास्तिक

नास्तिक लोकं नैतिक अनैतिक या फरकावर विश्वास ठेवतात का ?
- सांगता येत नाही. नास्तिक असणे हे फक्त देवावर विश्वास आहे की नाही इथपर्यंतच मर्यादित आहे. त्यापुढे व्यक्तिबाबत दुसरे काही नास्तिक ह्या शब्दातून समजत नाही. काही नास्तिक असे पण असतात ज्यांचा देवाखेरिज इतर अद्भुत गोष्टींवर विश्वास असतो.

लेट मी रीफ्रेज. नास्तिक माणसाने नैतिक आणि अनैतिक हा फरक मान्य करणे शक्य आहे का ?
- हो ! अर्थातच. बहुतांश नास्तिक लोकांना मान्य असतो हा फरक.

आपल्याला जीवसृष्टीची उत्पत्ती कशी झाली हे नक्की माहिती नाही. पहिला एकपेशीय जीव कसा तयार झाला ह्याबद्दल पुरेशी माहिती नाही. तुलनेने सरळसाध्या एकपेशीय जीवापासून अतिशय गुंतागुंतीचे जीव कसे तयार झाले ह्याबद्दल पुरेशी माहिती नाही. ह्या गोष्टींचे उत्तर देव नाही हे तू कशावरून सांगू शकतोस ?
- तुझे वैज्ञानिक दावे ह्या क्षेत्रात काम करणाऱ्या जाणकार व्यक्तीकडून एकदा तपासून घे. मी त्यातला तज्ञ नाही त्यामुळे तुझ्याशी बोलताबोलता प्राथमिक वाचन करून सुद्धा उत्तर देऊ शकत नाही. आणि, तसेही मला पूर्ण संदर्भासहित उत्तरे मिळवणे शक्य नाही कारण माझा तितका अभ्यास नाही.

नास्तिक म्हणजे काय ?
-नास्तिक म्हणजे देवावर विश्वास नसणारा माणूस.

विश्वास नसणे म्हणजे काय ?
- देव आहे असे मानण्यास कसलेही कारण नाही, त्यामुळे देव आहे असा विश्वास नाही.

देवावर विश्वास नसणे म्हणजे देव अस्तित्वात नाही हे सत्य मानणे आहे का ?
- नाही.

काहीच सुचत नाहीय. सगळीकडे फक्त अंधारच अंधार. कानावर फक्त पाण्याचा आवाज पडतोय. मनाला एक अनामिक हुरहूर लागून राहिलीय. तेवढ्यात दरवाजा उघडला जातो.

"काय रे दिवेलागणीची वेळ झाली. किती झोपणार सणासुदीच्या दिवसात?" आईचा आवाज आला

"कसले सणासुदीचे दिवस? बाप्पा तर गेले ना काल?" हे बोलताना आणि समोरच्या रिकाम्या मखराकडे बघतानाही त्याला रडू फुटले.

आमच्याकडे मी नास्तिक आहे.
आई वडिल बायको तिघेही आस्तिक आणि रीतसर देवधर्म सांभाळणारे आहेत.

पण एक गोष्ट चांगली आहे की जेव्हापासून मला कळायला लागले आहे माझ्या नास्तिकत्वात माझ्या आईवडिलांनी कधी लुडबूड केली नाही.
तसेच जेव्हा मलाही प्रगल्भता आली तेव्हापासून मी देखील त्यांच्या आस्तिकत्वाला काय तो मुर्खपणा अश्या नजरेने बघितले नाहीये.

काल सकाळी दिवस उजाडलाच ते एक टेंशन घेऊन. मी काम करत असलेल्या एका प्रोजेक्टमध्ये एक गोंधळ झाला होता. काही लाख युरोंचा क्लेम येण्याची शक्यता दिसत होती. ज्यात चूक कोणाची म्हणून पाठपुरावा करायचा झाल्यास सारी बोटे माझ्याच दिशेने येऊन थांबली असती. आणि ती चूक माझीच होती. छोटीशीच होती, थोडासा धांदरटपणा, थोडा हलगर्जीपणा. पण त्याचे परीणाम फार मोठे होते. जर युरोचे रुपयांत गुणोत्तर मांडले तर मला आयुष्यभर याच कंपनीत फुकट राबावे लागले असते ईतके मोठे.

या धाग्याचा संदर्भ मार्च फॉर सायन्स ह्या मूळ धाग्यावरील चर्चेत आहे.

अश्विनी के यांचे म्हणणे असे:
विज्ञानवादी हा नास्तिक असलाच पाहिजे किंवा आस्तिक हा विज्ञानवादी नसतोच.... असं काही आहे का? पूजा, मंदिराला देणग्या वगैरे सोडा. अगदी मंदिरही सोडा. पण विज्ञानवाद्याने देवाचे अस्तित्व नाकारलेच पाहिजे असं आहे का? एखाद्या संशोधकाने, वैज्ञानिकाने त्याच्या अनुभवावरून (घरातल्या conditioning मुळे नव्हे) देवाचे अस्तित्व मान्य केले तर तो संशोधक किंवा वैज्ञानिक म्हणवून घ्यायला लायक नाही का?

ते म्हणतात ना,
लहान मुलं समाजाचं अनुकरण करतात…
…मग त्याला मी अपवाद कसा ?
ते मंदिरात गेलेत,
अन त्यांच्या मागे मागे मी …

त्यांनीच दाखविला,
तो दगडाचा देव आणि ते देवाचं देऊळ;
का बरे ?
ती असीम भीती आणि
आंधळी श्रद्धा खोलवर रुजवत गेलो…

होती त्याची भीती की आदर,
कुणास ठाऊक …
अजाणपणे मी सुद्धा;
त्याची भक्ती करत गेलो…

ते सांगत गेलेत, मी ऐकत गेलो,
मुकाट्याने आचरण करत गेलो…
स्वतः चेच अस्तित्व सिद्ध न करणाऱ्या त्याला,
माझ्या अस्तित्वाला कारणीभूत ठरवत गेलो…

चरत बसलो सगळे ग्रंथ बेभानपणे,
डोळ्यांवर काळी पट्टी बांधत गेलो…
अखेर असा हरवून बसलो स्वत्वाला की ,

सामान्य माणूस नास्तिक असू शकतो का ?
कारण मी नास्तिक आहे, असा माझा समज आहे. मी नास्तिक असण्याने इतरांना त्रास होतोय असं आजवरच्या वाटचालीवरून वाटलं नाही. पण मी नास्तिक का आहे याची कारणं मला माहीत असलीच पाहीजेत असा आजूबाजूच्यांचा आग्रह का ?
मग मिळेल ते वाचावं लागतं. म्हणजे असं वाटतं की आपण इतरांच्या कटकटीला वैतागून वाचतोय हे सर्व..
पण खरं म्हणजे
माझ्या नास्तिक असण्याशी माझा अंतर्गत झगडा चालू असतो. निरंतर.
मग सगळी तत्त्वज्ञानं थोडी थोडी, झेपेलशी चाळून मेंदू बधीर होतो. वाचनासाठी डोळे खोबणीतून बाहेर येतात आणि झोप न झाल्याने आता आत खेचले जाऊन मेंदूला चिकटतात.

२६ ऑगस्ट २०१३