झेन

(बौद्ध धर्मातील वाळू मंडलची अनुभूती)

गेल्या महिन्यात मी एक वर्कशॉप अटेंड केले. रॉक बॅलन्सिंग वर्कशॉप
रॉक बॅलन्सींग म्हणजे एकावर एक दगड रचून साधलेला बॅलन्स. आपण लहानपणी लगोरी खेळलोय ते आठवतय? एक प्रकारचे रॉक बॅलन्सिंगच ते देखील. पण तिथे एक उतरंड होती. आता जो प्रकार शिकायला गेले होते तिथे असा क्रम असायलाच हवा असे बंधन नव्हते.
एका ओळखीच्या व्यक्तीच्या वॉलवर रॉक बॅलन्सिंगचे फोटो बघून उत्सुकता चाळवली आणि हे वर्कशॉप घेणाऱ्या व्यक्तीला शोधून फेसबुक मेसेंजर वरुन सरळ मेसेजच केला आणि मग तिथून त्याच्या व्हॉट्स ॲप ब्रॉडकास्ट गृपवर दाखल झाले.

सर्वांना नमस्कार.

दीर्घिका अब्जावधी
सामावुनी जे उरतसे-
व्योम ते-व्यापूनी विश्वा
राहते निर्लेपसे

काळ कधी भासे प्रवाही
थांबतो कधी गोठुनी
ज्या न आदि अंतही नच
थांग त्याचा कोठुनी

सर्वव्यापी व्योम आणिक
काळ यांचे मीलन
करुनी, घडवी ज्ञानचक्षु
नव मितीचे दर्शन

मन वढाय वढाय, उभ्या पीकातलं ढोर । किती हाकला हाकला, फिरी येतं पिकांवर ।।
मन मोकाट मोकाट, त्याले ठायी ठायी वाटा । जशा वार्‍यानं चालल्या, पानावर्हल्यारे लाटा ।।
मन लहरी लहरी, त्याले हाती धरे कोन? । उंडारलं उंडारलं जसं वारा वाहादन ।।
मन जह्यरी जह्यरी, याचं न्यारं रे तंतर आरे । इचू साप बरा, त्याले उतारे मंतर ।।
मन पाखरू पाखरू, त्याची काय सांगू मात?। आता व्हतं भुईवर, गेलं गेलं आभायात ।।
मन चप्पय चप्पय, त्याले नही जरा धीर । तठे व्हयीसनी ईज, आलं आलं धर्तीवर ।।
मन एवढं एवढं, जसा खाकसचा (खसखस) दाना । मन केवढं केवढं? आभायात बी मायेना ॥

कहाणी पाच बोटांची

एखाद्या रेल्वे जंक्शनवरचा प्लॅटफॉर्म. अनेक लोक तिथे येऊन पुढच्या प्रवासाला मार्गस्थ होत असतात. धावत पळत प्लॅटफॉर्मवर येतात आणि ट्रेनमध्ये बसतात आणि पुढे जातात. परंतु ही गोष्ट केवळ रेल्वे स्टेशनावरच घडत नाही. आयुष्यामध्ये असे असंख्य जंक्शन्स आणि असंख्य प्लॅटफॉर्म्स असतात. प्लॅटफॉर्म हे एक माध्यम आहे ज्यामधून पुढच्या दिशेने आणि पुढच्या मार्गाने जाता येतं. कधी शाळा हा प्लॅटफॉर्म असतो आणि विद्या ही ट्रेन असते. कधी दु:ख हे प्लॅटफॉर्म असतं आणि तिथे मिळणारं शहाणपण आपल्याला पुढे घेऊन जातं.

सर्वांना नमस्कार. सर्व जण कसे आहेत? सर्व जण आणि आपले जवळचे लोक ठीक असतील अशी आशा करतो. सध्याच्या दिवसांमध्ये आपण सर्व जण ज्यातून जात आहोत, त्या संदर्भात काही विचार शेअर करतो. सध्या आपण सतत मृत्युचा सामना करत आहोत. आपल्यापैकी अनेकांनी जवळचे लोक गमावले आहेत. आपल्यापैकी अनेकांनी मरणप्राय यातना सहन केल्या आहेत. आपल्याला शक्यतो कधीच मृत्यु हा डोळसपणे बघायला शिकवलं जात नाही. शक्यतो लहानपणापासून आपल्याला मृत्यु ही गोष्टच कळू दिली जात नाही. स्मशानसुद्धा गावाच्या बाहेर असतं आणि आपण हा विषय कधी आपल्या बोलण्यातही आणत नाही.

सर्वांना नमस्कार. सर्व जण ठीक असतील अशी आशा करतो.

आज विमलेश अर्थात् विम्मी ह्या अभिनेत्रीचं नाव फारसं कोणाला आठवणार नाही. पण तिच्यावर चित्रित झालेली काही गाणी अजूनही प्रसिद्ध आहेत. सुनील दत्त आणि राजकुमारसोबतच्या "हमराज़" ह्या चित्रपटामधील तिच्यावर चित्रित झालेली ही गाणी आजही ऐकली- बघितली जातात आणि ह्या गाण्यांमध्ये एक हसरा चेहरा आपल्याला दिसतो.

हे नीले गगन के तले धरती का प्यार पले
ऐसे ही जग में आती हैं सुबहें ऐसे ही शाम ढले

तुम अगर साथ देने का वादा करो
मैं यूँही मस्त नग़मे लुटाता रहूं

आणि

किसी पत्थर की मूरत से मुहब्बत का इरादा है
परस्तिश की तमन्ना है, इबादत का इरादा है