आदि कैलास : एक संस्मरणीय प्रवास : भाग १० (अंतिम)

या पूर्वीचे लेख :
आदि कैलास : एक संस्मरणीय प्रवास : भाग १ :
https://www.maayboli.com/node/86819

आदि कैलास : एक संस्मरणीय प्रवास : भाग २ :
https://www.maayboli.com/node/86841

आदि कैलास : एक संस्मरणीय प्रवास : भाग ३ :
https://www.maayboli.com/node/86863

आदि कैलास : एक संस्मरणीय प्रवास : भाग ४ :
https://www.maayboli.com/node/86883

आदि कैलास : एक संस्मरणीय प्रवास : भाग ५ :
https://www.maayboli.com/node/86909

आदि कैलास : एक संस्मरणीय प्रवास : भाग ६ :
https://www.maayboli.com/node/86938

आदि कैलास : एक संस्मरणीय प्रवास : भाग ७ :
https://www.maayboli.com/node/86979

आदि कैलास : एक संस्मरणीय प्रवास : भाग ८ :
https://www.maayboli.com/node/86987

आदि कैलास : एक संस्मरणीय प्रवास : भाग ९ :
https://www.maayboli.com/node/87011

अल्मोडा ते मुंबई - काठगोदाम मार्गे

अल्मोडा रेस्ट हाऊस आवार फार छान आहे. मागे एक छोटीशी टेकडी आहे. तिथे आजूबाजूचे लोक फिरायला जाताना दिसले. आम्हीही जाऊन आलो. प्रसंन्न सकाळ आणि निवांतपणा होता. सकाळी सकाळी नंदादेवी मंदिरात जायचे बर्‍याच लोकांचे ठरले व ते गेले सुद्धा. आम्हाला जरा उशीराने कळाले. आम्ही मग अर्ध्या रस्त्यात जाऊन अंदाज घेऊन वेळेअभावी परत फिरलो. दरम्यान सकाळी थोडे फोटो काढले.

अलमोडा रेस्ट हाऊस :

अलमोडा रेस्ट हाऊस : समोर बाग छान मेनटेन केली होती :

सकाळी चालताना रस्त्यात एका इमारतीवर अशी भित्तीचित्रे रेखाटलेली दिसली :

भित्तीचित्रे :

आणि हे नवीन पद्धतीप्रमाणे : आय लव्ह अल्मोडा :

काल बस मधे इथली कुमाऊ गाणी लावली होती. यात्रींना ही गाणी आवडताहेत म्हटल्यावर इथल्या व्यवस्थापक बाईंनी आमच्या बरोबर निघताना ताल धरला. त्या जश्या स्टेप्स करत होत्या तश्या त्यांना पाहून आम्ही करत होतो. निघताना तिकडच्या पद्धतीप्रमाणे अगदी नाकावर येणारा टिका लावणे आणि सगळ्यांचे औक्षण झाले. सवयीने "हरहर महादेव"चा जयजयकार करत आमच्या बसेस कांची धामला निघाल्या.

कांचीधाम : हा बाहेरूनच फोटो मिळाला. आत परवानगी नाही

कांची धामला गर्दी होतीच. आपण बाहेरच चपला काढून एका मार्गाने आत शिरतो. उजव्या बाजुला देवी, महादेव, हनुमान, कृष्ण अशी बाहेरूनच दर्शन घेऊन शेवटी एका मंदिराच्या बाहेर येतो. इथे नीम करोली बाबांचे आसन आणि एक फोटो ठेवलेला आहे. ही सगळी खरंतर मोठी मंदिरे आहेत. पण आपण आतही जात नाही. बाहेरूनच दर्शन घेत चालायचे आणि बाहेर पडायचे. त्यामुळे मला दर्शन घेतल्या सारखे वाटलेच नाही. गणपतीत मांडवात जसे लाईनीत जातो देखावा बघतो आणि तसेच लाईनीतून बाहेर पडतो तसेच वाटले. बरीच लोकं श्रद्धेने इथे येतात पण ती श्रद्धा नेमकी कशी जागृत होते असे वाटले कारण कुठेही मिनिटभर सुद्धा थांबता येत नव्हते. लोक तर अखंड येतच होते. कदाचित, त्यामुळे त्यांचाही नाईलाज होत असावा. इथले वातावरण अनुभवायला रहायची काही सोय आहे का ते बघावे लागेल.

बाहेर मात्र दुकानात बाबांच्या भरपूर गोष्टी विकायला दिसत होत्या. आज म्हणे ही गर्दी कमी होती म्हणून थांबावे लागले नाही. ते एक बरे झाले. नाहीतर तासंतास थांबून हे असले दर्शन घ्यावे लागले असते तर घोर निराशा झाली असती. गर्दीत आमचा ग्रुप पुढे मागे झाला. गाड्या जरा लांब थांबल्या होत्या. एक खूण सांगून गाईडने सगळ्यांना तिथे थांबायला सांगितले. सगळे जमल्यावर आज भीमतालला जेवण होते तिकडे निघालो. सकाळी दर्शन वेळेत झाल्याने हाताशी पुरेसा वेळ होता. भीमतालला लोकांनी परत थोडे फोटो सेशन केले. इथे प्रत्येक लोकेशनचे फोटो विकायला होते. म्हणजे ओम पर्वत, आदिकैलास, गौरीकुंड असे प्रोफेशनल कॅमेराने काढलेले ६ फोटो. एकेक किंवा ६ फोटोंचा संचही तुम्ही घेऊ शकता. काहींनी टीशर्ट होते ते घेतले. आवर्जून त्यांना सांगितले की टी शर्ट आधी दाखवले तर यात्री ते घालून एकत्र ओम पर्वत किंवा आदि कैलासला ग्रुप फोटो काढू शकले असते. मी यापैकी काहीही न घेता निवांत भीमताल बघत बसले.

जेवणे होईपर्यंत २ वाजले होते. आमचे दिल्लीची गाडी ३.१५ची होती. दक्षिणी बंधूनी त्यांची व्यवस्था केली होती. अजून दोन एक दिवस ते उत्तराखंडात असणार होते. जेवणे झाल्यावर भीमतालहून त्यांची गाडी त्यांना घेऊन गेली. बाकी आम्ही काठगोदामला पोहोचलो. सगळ्यांचा निरोप घेतला. गाडी फलाटावर उभी होती. दरवाजा उघडल्यावर आत मधे बसलो. दिल्लीत मुसळधार पाऊस सुरु झाला होता. वादळीवाऱ्यामुळे एक मार्ग बंद पडला होता. रस्त्यामधे थांबत थांबत ११च्या सुमारास आम्ही दिल्लीला पोहोचलो. गुजराथी मैत्रिणींचे पहाटे परतीचे विमान होते. आमची पुढची गाडी पहाटे ४ची होती. वेटिंग रुम मधेच थोडा आराम करून पहाटेची गाडी पकडली आणि गाढ झोपी गेलो. सकाळी कधीतरी जाग आली. आता खालचा बर्थ असल्याने खिडकीतून बाहेरचे दिसत होते. पण सततच्या प्रवासाने दमलो होतोच. हा सगळा प्रवास झोपू झोपू केला. मधे माझे पुस्तक वाचून संपवले. सकाळी जेंव्हा घरी पोहोचलो तेंव्हा "संपला बाई प्रवास!" म्हणून हुश्य केले. अर्थात यात्रा सुखरूप झाल्याचा आनंद हा थकव्यापेक्षा कितीतरी पटीने जास्त होता.

समारोप:
शेवट आहे म्हणून समारोप म्हणावे की मनोगत ते तुम्हीच ठरवा.

आदिकैलास यात्रेची माहिती, कैलास मानसरोवर यात्रेची माहिती करून घेताना अनपेक्षितपणे झाली. माझ्या बकेटलिस्टमधील जागा. सहज म्हणून धुंडाळताना अनमोल असे काही गवसावे अशीच अविस्मरणीय, सुखद यात्रा. या यात्रेने अतीव समाधान तर दिलेच पण स्वत:बद्दलची सजगता दिली. हिमालयात जाताना फिटनेस का महत्वाचा असतो त्याची जाणीव दिली. उगाच ऊठले आणि हा मी चाललो हिमालयात असे करणे योग्य नाही, (आम्ही जरी असेच केले असले तरी) हा धडा दिला.

मी आधी जसे म्हणाले तसे खरोखर प्रत्येक श्वासातले अंतर आणि प्रत्येक श्वासाची किंमत इथे कळते. आपण एरवी किती सहज आरामदायी जीवन जगत असतो ते इथे आल्यावर जाणावते. आपण निसर्गापुढे किती क्षुद्र आहोत व जीवन कसे क्षणभंगूर आहे हे पदोपदी हिमालय दाखवून देतो. कितीही उंचा जा, अजून अजून उंच पर्वतरांगा दिसत रहातात. जणू आव्हान देतात, पाहू किती उंची गाठू शकताय ते. रांगोळी भरताना जसे विविध रंगी छोटे छोटे डोंगर काढतो तशी ही निसर्गाची रांगोळी. वलीयकरणातून हिमालयाची निर्मिती झाल्याने ते वळ्यारुपी पर्वत अगदी वेडेवाकडे एकमेकांपुढे वसलेले आपल्याला दिसतात. मधे जणू जागा सोडायचीच नाही असे ठरवून अहमिकेने उंच उंच होत जाणारे निसर्गाचे रौद्र रुप. शिवाला शोभेलसे. म्हटले तर रौद्र म्हटले तर शीतल.

या अश्या पर्यटनाने एकूणच सकारात्मक दृष्टीकोन वाढीस लागतो असे मला वाटते. नुसते रोज धावण्यापेक्षा कुठेतरी थांबणेही गरजेचे असते. आपल्याकडे वानप्रस्थाश्रम याचसाठी तर असतो नाही का. मलाही वयानुसार थोडे आवरते घ्यायला सुरुवात करायला हवी, याची आत कुठेतरी जाणीव झाली आहे. मनाची शांती हाच निरामय आयुष्याचा पाया म्हणतात. त्यासाठी एकदा तरी हिमालयात जायला हवे.

आदिकैलासबद्दल माहिती मा. मोदींच्या भेटीनंतर जास्त प्रमाणात आंतरजालावर उपलब्ध झाल्याचे दिसते. अजूनही खूप जणांना याबाबत माहिती नाही. परंतू उत्सुकता अनेकांनी व्यक्त केली होती. सगळ्यांशी एवढे फोन वर बोलण्या पेक्षा लिहूनच काढू असे वाटले म्हणून हा लेखन प्रपंच.

मला प्रोत्साहित करणाऱ्या लेखकांची मी आभारी आहे. त्यांचे लेखन वाचूनच, आधी कैलास मानसरोवर आणि मग आदि कैलासला जायची इच्छा निर्माण झाली. मायबोलीवरील शब्दमहर्षीं साठी आधीच मनात आदरभाव होता. इथे लिखाण करताना, फोटो अपलोड करताना तो दुणावला. सगळे सांभाळून इथे नियमित लिहिणे खचितच सोपे नाही.

मी आजिबात चांगली छायाचित्रकार नाही. फोटो काढायचे विसरतेच मी. याऊलट शंतनूने जागोजागी फोटो काढून, व्हिडिओज बनवून आठवणी कायम केल्या आहेत. आम्ही कॅमेरा घरी विसरलो तरी मोबाईलमधून सुंदर फोटो काढणे हे त्याचे कौशल्य. त्याने ते सगळे फोटो मला या लेखमालेसाठी दिले म्हणून त्याचेही आभार. मला लिहायला वेळ लागत असूनही शांतपणे तुम्ही सगळ्यांनी वाट पाहिली वेळोवेळी कधी सोशल मिडियावर तर कधी वैयक्तीक कळवून, प्रतिक्रिया देऊन माझा उत्साह वाढवलात. या लेखमालेने काही नवीन ओळखी झाल्या तर काही खूप जुनी माणसे परत संपर्कात आली. ही सगळी या आदिकैलासाची किमया.

हिमालय जादूगार आहे. नर्मदेप्रमाणेच हिमालयही परत परत तुन्हाला बोलावत रहातो. नाभीपर्यंत आम्ही ज्या मार्गाने गेलो त्या मार्गाने पूर्वी पासून ऋषीमुनी, राजे, महाराजे कैलास मानस सरोवर दर्शनाला गेले आहेत. कैलासला जाऊन त्यांनी मोक्ष मिळवला म्हणून ही मोक्षाची वाट मानली जाते. त्यामुळेच सिक्कीम कडून नथूलापास द्वारे मार्ग होऊनही या पूर्वजांच्या वाटेवरून चालणे लोक पसंत करतात. अश्या मोक्षाच्या वाटेवर, अर्ध्यापर्यंत, गाडीने का होईना आम्ही जाऊन आलोत. पुढचे बोलावणे श्रीशंकर कधी पाठवतात, त्याची वाट पहाते आहे.

ओम नम: शिवाय ||