आऊट ऑफ आफ्रिका ?

आउट ऑफ आफ्रिका ही थिअरी आज फेसबुकवर वाचली. विस्कळीत स्वरूपात अधून मधून समोर आलेली आहे. पण खोलात जायचे कष्ट घेतले नाहीत.
https://www.facebook.com/rupali.girme.311/posts/pfbid06tCGfGaPGbxtroKBDC...

गेम ऑफ थ्रोन्स बघताना नऊ वर्षे (कि सात) विंटर नंतर तितकाच काळ उन्हाळा हे ऐकताना हे कोणत्या काळातले आहे असे प्रश्न पडू लागले होते. पण लोखंडाची हत्यारे, अवजारे वापरताना दिसतात. सोन्याची नाणी आहेत आणि आधुनिक मानवाप्रमाणे राजवाडे आहेत. या मालिकेतली सात राज्ये ही इंग्ल्ड किंवा युरोप वाटतात. अजून दुसराच सीझन चालू आहे. बघताना प्रश्न पडत होते ( जास्त प्रश्न पडू देऊ नकोस बाई, आहे ते मुकाट्याने बघ असं मन सांगत होतं , पण दुसरं मन हिंदी पिक्चर सारखं समोर येऊन तीन तीनदा प्रश्न विचारत होतं) कि आफ्रिकेत उत्क्रांत होऊन माणूस एव्हढ्या थंडीत का मरायला आला असेल ?

तो मध्यपूर्वेत गेला असेल. तिथे खाण्याची आबाळ झाली तर भारतात आला असेल. चीन मधे गेला असेल. पण मग मरायला सर्बेरियात कशाला गेला ? माणूस जिथे आराम असेल, सुरक्षित असेल आणि खाण्यापिण्याची सोय असेल तिथेच जाईल ना ? आईसर्लंड, ग्रीनलॅंड, नॉर्वे ला गेला असेल ? ( स्थलांतर करताना जिथे जास्त सुरक्षित आणि सोयीचे वाटले तिथे ते सेटल झाले, त्यांच्यात बदल झाले, म्हणजे त्यांचा हा अधिवास त्यांना सोयीचा होता. असे होते तर अन्य प्रांतात पुन्हा स्थलांतर का केले ? कारण ते त्यांच्या अधिवासानुरूप उत्क्रांत झालेच होते. रोमन लोकांनी पाच सहा हजार वर्षांपासून आफ्रिकेतून कृष्णवर्णीय लोकांना गुलाम म्हणून तिकडे नेले. मग पाच हजार वर्षात या गुलामांमधे (संकर वगळता) बदल का झाले नाहीत ? )

बरं युरोपात गेलेले होमोसेपियन्स गोरेपान, निळ्या डोळ्यांचे, उंचे पुरे, चेहरेपट्टी, बांधा हे आधुनिक सौंदर्यशास्त्राप्रमाणे सर्वात सुंदर लाभलेले तर चीन मधल्या होमोसेपियन्सचे डोळे पिचपिचे का झाले ? त्यांचा रंग पिवळसर ( गोराच म्हणा ) आणि केसांची ठेवण वेगळीच कशी काय ? मंगोलियाच्या पलिकडे आणि रशियाच्या खाली असलेल्या प्रांतातले लोक हूणांसारखे आडदांड, पण गोरेपान आणि सुंदर कसे ? हुणांनीच सर्व जगावर आक्रमण केल्याने पर्शियात त्यांच्यासारखे लोक असतील हे खरे. पण चीन मधे माचुपिचु डोळे आणि मंगोलियाच्या पलिकडे कुर्द, राजपूत आणि पठाणांसारखे लोक कसे काय ?

ही उत्क्रांती कशी काय झाली असेल ? मला ही भानगड जटील वाटते. आधुनिक काही स्टडीज या दिशेने बोट दाखवतात.
https://www.cam.ac.uk/research/news/genetic-study-reveals-hidden-chapter...

९८% शास्त्रज्ञ आउट ऑफ आफ्रिका थिअरीला मान्यता देतात. तर थोडे शास्त्रज्ञ एम आर ओ ( मल्टिरिजन ओरिजिन) वर विश्वास ठेवतात. मी अभ्यासक नाही. संशोधक तर मुळीच नाही. आमचं गाव अर्ध्या हळकुंडाचं आहे.
म्हणून उत्तरं देताना पहिलीच्या विद्यार्थ्याला पोस्ट ग्रॅज्युएट स्टडीजच्या लेव्हलने देऊ नये ही नम्र विनंती. काही तरी समजेल असं बघा.

मल्टी रीजन थिअरीवर १००% विश्वास नसला तरी ती मनाला पटते. ( कसलाही अभ्यास नसताना ).
प्राचीन होमे इरेक्टसचे फॉसिल एव्हिडन्स आहेत ते विविध भागात सापडले आहेत.
जावा मॅन - इंडोनेशिया
पेकिंग मॅन - चीन
जेनेटिक मिश्रण पुरावा - (Genetic Introgression): आधुनिक मानवात archaic (जसे Neanderthals आणि Denisovans) चे DNA मिसळलेले आहेत. असे एम आर ओ थिअरी चे समर्थक सांगतात. जास्त खोलात जात नाही. या क्षेत्रातल्या तज्ञांना मी सांगणे योग्य नाही. जिज्ञासू गुगळून घेऊ शकतात.

आउट ऑफ आफ्रिका ( ओ ओ ए म्हणूयात का ) थिअरीचे समर्थक पुराव्यांची संख्या हा महत्वाचा घटक पुढे करतात. जास्तीत जास्त पुरावे हे आफ्रिकेत सापडतात. एव्होल्युशन प्रमाणे जास्त प्राचीन जीवाश्म आफ्रिकेत सापडतात.

पण अशा थिअरीज मधे सुतावरून स्वर्ग गाठलाय का अशी शंका माझ्यासारख्या अडाण्यांच्या मनात घर करून असते.
म्हणजे ते स्थलांतर करू लागले आणि हवामानाप्रमाणे त्यांच्या जेनेटिक ड्रिफ्ट झाले. जेनेटिक ड्रिफ्ट हा अंदाज आहे का ? आधुनिक मेडीकल सायन्स डीएनएचा स्टडी करून हे कन्फर्म करू शकते का ? किंवा केलेले आहे का ? तसे असेल तर हे मान्य करावे लागेल.

दुसरे म्हणजे स्थलांतर होताना त्यांचे संकर झाले. तर संकर कुणाशी झाले ?
संकर होण्यासाठी वेगळ्या जेनेटिक क्वालिटीज असलेल्या समूहांची गरज आहे. पुन्हा संकर प्रमाण खूप कमी आहे.
जर मूळ होमो सेपिएन हे एकसारखे होते तर आज असलेले वैविध्य फक्त जेनेटिक ड्रिफ्ट मुळे आले का ?

ए आय ला प्रश्न विचारून फायदा नाही. कारण तो तर्का धारित उत्तरे देऊ शकत नाही (अशा केस मधे).
मी काही वर्षांपूर्वी नॅटजिओ किंवा डिस्कवरी चॅनेलच्या फिल्म्स पाहिल्या आहेत. त्यात अंटार्क्टिका मधे बर्फाखाली डायनासोर्सचे अवशेष सापडले. पण त्यानंतर विकसित झालेले काही प्राणी सापडले असेही म्हटलेले आहे. (बीबीसी ने २०२३ साली रिपोर्ट प्रकाशित केला आहे).

चीन मधे एका गुहेत डायनासोरचे अंडे सापडल्याचा उल्लेख मायबोलीवरच वाचला आहे. त्या वेळी तिथे दिलेल्या लिंकवर जाऊन पाहिले होते. ऑथेंटिक माहिती होती. (२०२४ रिपोर्ट, Nature).
https://www.quora.com/What-are-some-alternative-theories-to-the-out-of-A...

चीन मधले जीवाश्म जे आउट ऑफ आफ्रिका थिअरीला छेद देतात.
https://www.quora.com/What-are-some-alternative-theories-to-the-out-of-A...

रशियात ४५०० वर्षे जुने शहर सापडले. ही उत्क्रांती नाही. पण हा पुरावा हे सांगतो कि ही संस्कृती इथल्या लोकल मानवी समूहातून विकसित झाली असेल.
https://www.quora.com/What-are-some-alternative-theories-to-the-out-of-A...

काँटिनेन्ट ड्रिफ्ट २०० मिलियन वर्षे आणि डायनासोर्स ६५ मिलिअन वर्षे जुने. मग ६५ वर्षे मिलिअन वर्षांपूर्वी अस्तित्वात असलेले डायनासोर्स अंटार्किटाकवर कसे पोहोचले ? उडून किंवा पोहून याला आधार नाही. हा अंदाज आहे.

जावा सुमात्रा बेटावरचे आदिवासी एकदम वेगळे कसे ? दक्षिण भारतीयांचा डीएनए आणि रूप रंग आफ्रिकनांपेक्षा का बदलले नाहीत ? ब्राऊन रंगाची भारतीय कुठून विकसित झाले असे अनेक प्रश्न आहेत ज्यांची उत्तरे फक्त आउट ऑफ थिअरी म्हणून देणे अपुरे वाटतेय.

माझा एक अंदाज आहे. हा अडाण्यांचा ठोकताळा म्हणा हवं तर, ( माझ्यासारखेच वाटणारे कुणी आहेत का ? स्वतःला अडाणी क्लबमधे सामील करून घ्यायला आवडेल का?)

आफिकेत जीवसृष्टी निर्माण होण्यापूर्वी आणि गोंडवाना किंवा पँगिया खंड एकत्रित असताना त्याच्या विविध भागात एकच अवस्था असेल का ? हा खंड विभाजित होऊन दूर गेल्यानंतर साधारण ६५ लाख वर्षांपूर्वी अंटार्क्टिका आणि चीन मधे एकाच वेळी डायनासोर उत्पन्न झाले असतील का ?
अंटार्क्टिका मधे ते प्रतिकूल हवामानामुळे नष्ट झाले असतील. ( जेव्हां अंटार्क्टिका खंड आज आहे तिथे पोहोचला आणि हवामान राहण्यायोग्य राहिले नाही. चीन मधे अन्नसाखळी विकसित न होणे असे अनेक घटक असावेत. जीवांचा विकास सगळीकडे एकसारखाच झाला आणि खंडांच्या हवामानांमूळे ते वेगवेगळे गुणधर्म घेऊन उत्क्रांत झाले असावेत का ?

या थिअरीला पुराव्यांची संख्या ही मर्यादा आहे.
पण आफ्रिका खंडात विकास नसल्याने पुरावे शाबूत राहिले असावेत. अन्य भागात संस्कुतींचे नागरीकरण मोठ्या प्रमाणावर झाले. शेती वगैरे मुळे जमिनीचे उत्खनन होऊन पुरावे नष्ट झाले असतील.

अंटार्क्टिका मधे बर्फामुळे जीवाश्म टिकून राहिले. इथल्या अभ्यासाचे निष्कर्ष काय आहेत ? ते क्रांतीकारी ठरतील का ?

आणखी एक शंका आहे.
समजा माणूस स्थलांतरीत झाला. स्थलांतर करताना तो कुठे सेटल होईल ? जिथे त्याला बरं वाटेल तिथेच ना ?
मग युरोपिअन्स जगभरात कशाला आक्रमणे करत फिरत होते ? हूण, कुशाण आणि शक का सगळीकडे अन्नाच्या शोधात आक्रमणे करत होते? मंगोलियन्स ( चंगेज खान) ला अन्नधान्याच्या शोधात आक्रमणे का करावी लागली ? टर्की लोक भारतात का आले ?

आक्रमणांवरून आठवलं.
इतर प्राण्यांचा स्टडी झाला आहे का ? इव्होल्युशनच्या टेबलचा नाही, अन्य प्रांतात प्राण्यांच्या जीवाश्माबाबतचा स्टडी झाला आहे का ? चीन मधे ६० मिलियन वर्षांपूर्वीचे जीवाश्म सापडणे आणि अंटार्क्टिकात ९० मिलियन वर्षांपूर्वीचे जीवाश्म सापडणे स्थलांतर थिअरीला पुष्टी देत नाहीत. अंटार्क्टिका वर स्थलांतर होणे अवघड आहे. तसेच ऑस्ट्रेलिया, इंडोनेशिया व आजूबाजूच्या बेटांवर आदिम जमातींचं स्थलांतर होणे.

भारतात आर्य येण्यापूर्वी घोडा का नव्हता ? हत्ती होता. हत्ती आफ्रिकेतही आहे. भारतीय उपखंड आफ्रिकेपासून विलग होऊन तिबेटला धडकले ही ड्रिफ्टची सगळ्यात लेटेस्ट घडामोड आहे ना ? आज पुन्हा आफ्रिका खंड विभाजित होतोय. आजपासून लाखो वर्षांनी आताच्या पूर्व आफ्रिकेतले (विलग होत असलेला खंड जेव्हा रशियाच्या स्थानी जाईल तेव्हा ) लोक गोरेपान होतील का ? मेडीकल सायन्स आज हे सांगू शकते का ?
काय वाटते ?

( पाचवीतल्या विद्यार्थांनी आईनस्टाईनला तुझे म्हणणे मला पटत नाही असे म्हणण्यासारखे आहे. पण जे आहे ते आहे )
सोप्प करून लिहा बरं का. कोडी घालू नका. उत्तरंच द्या, प्रतिप्रश्न करू नका मजेने म्हटलंय.

डार्विनच्या सिद्धांताबद्दल काहीच म्हटलेलं नाही त्याचं कारण म्हणजे दोन्ही थिअरीज मधे डार्विनचा सिद्धांत सारखाच लागू होईल. ओ ओ ए मधे हवामानानुसार डीएनए मधे बदल झाले आणि मल्टी रीजन ओरिजिन मधेही सगळीकडे एकाच पद्धतीने उत्क्रांती झाली असे मानले तरी दोन्हीकडे हा सिद्धांत सारखाच लागू होईल. होमो सेपिअनमधे असलेल्या माकडाच्या डीएनएची ब्ल्युप्रिंट सारखीच राहील. वर्ण, उंची, रंग, रूप, आवाज इत्यादी गुणसूत्रे बदललेली आढळतील.

हास्यास्पद प्रश्न असेल तर इग्नोर करा (सांगायची गरजच नाही )