Archive through July 12, 2007

Hitguj » Language and Literature » इतर साहित्य » मी वाचलेले पुस्तक » Archive through July 12, 2007

« Previous Next »

Kedarjoshi
Friday, July 06, 2007 - 1:03 am:

त्यावेळी भारत हा भारत होता का आणि महाराष्ट्र हे महाराष्ट्र होते का?
महत्वाचा प्रश्न.

त्याकाळी भारत न्हवता पण हिंदुस्थान होते. भारत हे नाव देशाला नंतर निधर्मी लोकांनी दिले त्यांना हिंदुस्थान म्हणुन घेने लाजीरवाने वाटायचे. जरी भारत हे नाव हिंदुस्थान ला होते तरी ते कागदो पत्री वा वापरात कधीच न्हवते. कदाचीत ते २००० वर्षापुर्वी भरत वर्ष म्हनुन भारताला ओळखले जायचे म्हणुन निधर्मी लोकांनी भारत हे नाव रुजु केले.

हिदुंस्थाना ला देखीले राज्ये होतेच, पण ती आजच्या ऐवढी न्हवती. त्यांचे नाव महाराष्ट्रा वा गुजरात नसुन माळवा, दक्खन, बांगाला असे होते. त्या काळी ६ सुभे होते. (म्हणजे सहा मोठी राज्ये, त्यावर सुभेदार असत). म्हणुन जरी भारत भारत नसेल तरी राज्य व्यवस्था होतीच. दिल्ली पती ला सार्वभोम बादशाहा मानायचे तो जे बोलेल ती पुर्व. म्हणजे बाकी राजे न्हवते असी नाही पण ते बहुतांशी मांडलीकच होते.

लोकांचा असा समज आहे की ब्रिटीशांनी भारताला जोडले. असे माननार्यांना भारताचा खरा ईतिहास माहीत नाही असेच म्हणावे लागेल. (त्यांनी फक्त रेल्वे आणली. पोस्ट सरकार दरबारी होतेच, ग्रांट ट्रंक रोड ला त्यांनी निट केले तर लोक म्हणतात भारताला जोडले. हं)
तर भारताचे विवीध राज्य नसतील तरी तो आर्थीक रित्या व सांस्कृतीक रित्या जोडलेला हिंदुस्थान होता हे ह्या प्रश्नाचे उत्तर.

Lalu
Friday, July 06, 2007 - 3:15 am:

झकासराव, केदार, झक्की छान लिहिले आहे. पूर्वी ऐकलेल्या गोष्टी आठवल्या. दुसर्‍या कोणाऐवजी त्या राजकन्या पद्माराजेच्या मुलाला दत्तक घ्यावे म्हणून झालेल्या वादाबद्दल बरंच ऐकल होतं.
हे सगळं 'इतिहास' बीबी वर टाकायला पाहिजे.

Psg
Friday, July 06, 2007 - 4:35 am:

वा. खूपच माहिती मिळाली. खूप खूप धन्यवाद झकास, केदार आणि झक्की. तुमची माहिती आणि मला आठवत असलेले थोडेफ़ार यातून बर्‍यापैकी लिंक लागत आहे आता मराठेशाहीची.

केदार, तुला इतकं सगळं आठवतं याचं कौतुक वाटतं!

Zakasrao
Friday, July 06, 2007 - 6:46 am:

कारण तिथे प्रधान हिंदु होते. (मादन्ना व आक्कन्ना)>>>
ह्या दोघांवर भर बाजारात मारेकर्‍यानी हल्ला करुन ठार केले्यामागे हात औरंग आणि हैदराबादच्या निजामाच्या जनानखान्याचा.

केदार खुप छान लिहिलस. नंतर स्वताची तुंबडी भरौन घेणे आनी स्वत्:च महत्व अबाधित राखणे ह्यातच सगळा वांदा झाला. प्रत्येकाला सत्ता हवी होती. जी दृष्टी शिवाजी राजे यांच्याकडे होती ती नंतर अभावानेच दिसली. प्रत्यक्ष संभाजी राजाना देखिल बरीच अंतर्गत बंडाळी सहन करावी लागली होती. आणि नंतर फ़ंद फ़ितुरी आणि आपले म्हणावे असे सख्खे उलटले. संभाजी राजानी देखिल प्रचंड मेहनत घेवुन राज्य वाढवणे,सेना वाढवणे,पोर्तुगीज,इंग्रज ह्याना धडा शिकवणे ह्यात बरीच आघाडी घेतली होती पण नेहमी काहितरी खुसपट निघुन हातातोंडाशी आलेला घास लांब जायचा. जंजिरा च्या वेळी पण असेच झाले होते.त्याना पकडले होते संगमेश्वर येथे म्हणजे स्वराज्यातच आणि तिथुन औरंगच्या छावणीत नेइपर्यंत म्हणजे अहमदनगर येथे नेइपर्यंत त्यांचा सख्खा मेव्हणा गणोजी शिर्के हा आघाडीवर होता.
पुढे पेशवेशाहीमध्ये काही सुरवातीचे अपवाद वगळता बाकी सगळे अय्याशीतच.
हे तर मराठ्यांच झाल. पण एवढ मोठ मुघल साम्राज्य होत ते औरंग नंतर त्याच काय झाल हे कधी वाचायला नाही मिळाल. आपल्याला मधे पानिपत आणि त्यानंतर १८५७च स्वातंत्र्यसमर येथे थोडे संदर्भ मिळतात. पण औरंग नंतर काय ह्याचे डिटेल्स कोठे मिळतील? काही माहिती? किंवा येथेच लिहिल तरी चालेल.

Deepstambh
Friday, July 06, 2007 - 7:02 am:

केदार, झक्की, झकास धन्यवाद...

केदार.. वर विचारलेले माझे पश्न आहेत.. विधानं नव्हेत..

झक्कींच्या ' शाहू किंवा इतर सरदारांच्या हे लक्षातच आले नाही की मुसलमान हे 'परकीय' आहेत. ' सारखाच विचार मी ही करत होतो.. आपण आपल्या सध्याच्या काळाप्रमाणे इतिहासातील घटनांचा अर्थ लावतोय.. पण त्याकाळी परिस्थीती वेगळीच असेल तर? आज मुस्लीमांबद्दल जी भावना आहे ती त्याकाळी तशी नसेल तर?

शिवाजी राजांचा विरोध मुस्लीम राजवटीला होता की 'जुलमी' राजवटीला? सारेच मुस्लीम राज्यकर्ते जुलमी होते का? अकबर कसा होता?

त्याकाळी अफगाण 'हिंदुस्थान' मध्ये होता का? मुस्लीम राज्यकर्तेही हिंदुस्थान शब्दप्रयोग करायचे का

Kedarjoshi
Friday, July 06, 2007 - 2:54 pm:

Zelam
Friday, July 06, 2007 - 3:32 pm:

केदार, झकास, झक्की छान लिहिलंत.
केदार खूपच अभ्यास आहे तुमचा.

Bsk
Saturday, July 07, 2007 - 4:54 pm:

बापरे केदार, अशक्क्य लक्षात आहे तुमच्या.. मस्त वाटलं वाचायला..

Kedarjoshi
Saturday, July 07, 2007 - 6:55 pm:

धन्यवाद झेलम व भाग्यश्री . ..

Dineshvs
Sunday, July 08, 2007 - 12:26 pm:

केदार, छान उत्तरे दिलीस. एखाद्या विषयाची गोडी असणे, त्यासंबंधात वाचन करणे, हा कौतुक करण्याजोगा गुण आहे तुझ्यात.

Marhatmoli
Tuesday, July 10, 2007 - 11:00 pm:

केदार,

फ़ार छान माहिति दिलित तुम्हि. फ़क्त शाहु राजेंच्या संदर्भात एक गोष्ट सुचवाविशि वाटते. वयाच्या २.५ वर्षांपासुन ते मुघलांच्या कैदेत वाढलेत. मुघल धर्जिणा मराठि राजा निर्माण करायचा याच एकमेव उद्देशाने औरंगजेबाने त्याना जिवंत ठेवले होते आणि या हेतुचि पुर्ति होइल अश्याच पध्धतिने त्यांचे पालन्-पोषण करण्यात आले होते ( almost like brainwashing in todays terms ). राजा होण्याच्या दृष्टिने त्यांच grooming झालच नव्हत. त्यांना स्वत:ला या गोष्टिचि जाणिव होति बहुदा म्हणुनच राज्यकारभार त्यानि पंतप्रधान पेशव्यांच्या हाति सोपवला. त्यांना पुण्यश्लोक अशासाठि म्हणतात कारण स्वभावाने ते अतिशय सज्जन आणि दानशुर होते (कदाचित आईकडुन मिळालेल्या संस्कारांचा परिणाम) पण चैनी आणि भित्रे हि होते.

Kedarjoshi
Wednesday, July 11, 2007 - 1:40 pm:

धन्यवाद दिनेश,
हो मराठमोळी, तुम्ही म्हणताय ते बरोबर आहे. त्यांच ग्रुमींग तस झाल न्हवत पण हाता तोंडाशी आलेली हिंदुपतपातशाही दुरदर्शीपणाच्या अभावामुळे शाहुंनी घालवली. ते ह्या राज्याचे CEO होते. त्यामुळे मी त्यांचावर खार खाऊन आहे बाकी काही नाही.

ते चैनी होते हे मात्र खरे, सर्व मोगल शोक त्यांना होते. बाजीरावा नंतर (ते वारल्यावर) नानासाहेबांना पेशवे केले जानार होते. पण तितक्यात सावकार बारामतकर जोशी (हे बाजीरावा च्या बहीनेचे पतीराज) त्यांना अप्रोच झाले व त्यांनी उंची वस्त्रे, स्त्रीया (बहुतेक १६) व भरमसाठ कर्ज मुक्ती देऊन ( कारण ते सावकार होते) पेशवाई ची वस्त्रे घेतली. ते ३ महीने पेशवे होते. नंतर बराच घोळ होऊन परत पेशवाई पेशव्यांना (नानांना) मिळाली. ह्या एकाच उदावरुन ते किती चैनी आहेत हे दिसुन येते.

खास शाहुंवर नंतर एक दोन कथा लिहील्या गेल्या आहेत. त्या मी अजुन वाचल्या नाहीत.

आपला ईतिहास मोठा विचीत्र आहे. एकाच वेळी अभिमान व लज्जा शरम ह्या दोन्ही भावना ईतिहास वाचताना येतात.

Kedarjoshi
Wednesday, July 11, 2007 - 1:57 pm:

१८५७ चा जिहाद, लेखक शेषराव मोरे.

मे मध्ये हे पुस्तक आले. घेतल्यावर लगेच वाचुन काढले. टायटल मध्येच पुस्तक वाचन्याची ईच्छा जास्त जाग़ृत झाली. जरा वेगळ्या angal ने बघीतले तर खरच तो स्वातंत्र सग्राम होता का परत एकदा ईस्लामी सत्ता स्थापण करन्यासाठी केलेला उठाव होता ह्या द्वंद निर्मान होते.
मोरे हे सावरकरांचे अभ्यासक. त्यांचे शिष्य म्हणा हवतर. १८५७ च्या शिपायांचा बंडाला सावरकरांनीच स्वातंत्र लढा हे नाव दिले. (त्या आधी बंड म्हणुन ओळखले जायचे). त्यांचा शिष्याने त्यांचाच थेअरी ला छेद दिल्यामुळे पुस्तक वाचावे वाटले.
ह्या विषयांवर अनेक मुस्लीम ईतिहास कारांनी पुस्तके लिहीली आहेत. ( तो जिहाद होता म्हणुन) पण एका ईतिहासकार नसलेल्या व्यक्तीचे हे पहीलेच पुस्तक.

इतिहास आवडत असेल तर वाचुन बघाच.

Robeenhood
Wednesday, July 11, 2007 - 2:21 pm:

या पुस्तकावर आनन्द हर्डीकरानी रविवार सकाळ मध्ये लेखमाला लिहून त्याचा जोरदार प्रतिवाद केलाय....

Kedarjoshi
Wednesday, July 11, 2007 - 3:09 pm:

हो बराच गोंधळ निर्मान झाला होता. मी देखील त्यांचा मुलाखतीला गेलो होतो. तिथेही चर्चेचे रुपांतर भांडन्यात होत होते.

ते मुद्दे खरे आहेत की नाही यावर वाद होऊ शकतो. कारण आधी लिहील्याप्रमाने ते ईतिहासकार नाहीत पण त्यांनी बर्याच पुस्तकांचा अभ्यास केला आहे असे नंतरच्या तळटिपांवरुन दिसते.
अशाच त्यांचा दुसर्या एका पुस्तकाने गोंधळ घातला होता (नाव नक्की आठवत नाहीय) एकुनच वादग्रस्त पुस्तक लिहीनारी व्यक्ती आहेत ते असे वाटतेय.

Marhatmoli
Wednesday, July 11, 2007 - 6:10 pm:

बरोबर आहे तुमच केदार,

आपला इतिहास वाचताना एकाच वेळि शरम आणि अभिमान दोन्हिचा अनुभव येतो.

Farend
Wednesday, July 11, 2007 - 8:01 pm:

त्या १८५७ च्या युद्धाबद्दल नुकतेच Time मधे हे वाचल्यावर आश्चर्य वाटले होते, कारण मी पहिल्यांदा या दृष्टीकोनातून त्यावर लिहिलेले वाचले. या सगळ्याचा उगम कोणत्यातरी १-२ इतिहासकारांच्या लेखांत असावा असे वाटते.

RH ते सकाळमधील लेख साधारण केव्हाचे आहेत?

Zakki
Thursday, July 12, 2007 - 3:02 pm:

सर्वप्रथम मी हे नमूद करतो की १८५७ च्या स्वातंत्र्यसंग्रामाला इस्लाम जिहाद म्हणणे हा त्या युद्धात लढलेल्या सर्वांचा घोर अपमान आहे. जिहाद नि ते युद्ध यांच्या हेतूं मधे जमीन अस्माना इतके अंतर आहे.

आजकाल मुसलमानांवर सर्व अ - मुस्लिम लोकांचा रोष असल्याने, 'हे मुस्लिम असलेच, १८५७ मधेहि त्यांनी तेच केले' असे म्हणतील. उद्या पहिल्या नि दुसर्‍या महायुद्धात जे मुसलमान लढले तेसुद्धा जिहादच करत होते म्हणायला हे लोक कमी करणार नाहीत.
खर्‍या खोट्याची चाड एकूणच कमी असते अशा लोकांना, मग देतात दडपून!

Lopamudraa
Thursday, July 12, 2007 - 4:00 pm:

तो मुस्लिमांचा जिहाद वैगैरे नव्हता तेव्हा तो शब्दही नसावा त्या संग्रामाला अनेक कारने आहेत तेव्हा मात्र हिंदु मुस्लिम सैनिक इग्रजांविरुध्द एक झाले होते

Kedarjoshi
Thursday, July 12, 2007 - 4:29 pm:

जीहाद हा श्ब्द निर्मान होऊन १६०० वर्षे झाली आहेत. झक्की बरोबर आहे आजकाल कशालाही जिहाद म्हनतील. लेखकाने ते टायटल जानीवर्पुर्व दीले असनार याद वादच नाही.

ह्या वर डॉ. आंबेडकर काय म्हणतात ते पाहु या.

१८५७ चा उठाव हा वस्तुत मुस्लीमांनी ब्रिटीशां विरुध्द केलेला जिहाद होय. हा उठाव काही दशकांपुर्वी सय्यद अहमद यांनी ब्र्टीश अमंलामुळे भारत हा दार्-उल्-हरब झाल्याचा प्रचार करुन जे आंदोलन सुरु केले त्याचे पुनरुथान होते. हा उठाव म्हणजे भारताला दार उल ईस्लाम करन्यासाठी मुस्लीमांनी केलेला प्रयत्न होता.

(डॉ आंबेडकर पाकीस्थान व्हॉल ८, पृ.२९५)

बाबासाहेबांनी फार जानीवपुर्वक जेहाद हा शब्द लिहील आहे. ते हिंदुत्ववादी नसल्यामुळे निदान त्यांचा लिखानावर ईतर लोक तो शिक्का मारनार नाहीत.

ह्या सय्याद अहमद चा साथीदाराने पार्शीया च्या राजाला भारतावर आक्रमन करन्यासाठी बोलावले. तो तेथुन निघाला पण अफगानातच आडकळ्यामुळे त्याला वेळेवर दिल्ली ला येता आले नाही ही वस्तुस्तिथी आहे. ब्रिटीशांना पाहीजे तेवढा वेळ मिळाला व त्यांनी परत सर्व काबीज केले. त्या राजाचा जाहीरानामा कोणत्याही ग्रथालयात वाचता येईल. त्यात काय लिहीलेले काय ह्यावरुन भारत परत एकदा ईस्लामी सत्तेला तोंड देनार होता याद वादच नाही.

अर्थात ह्या वरुन त्या लढ्याच्या मला वाटनार्या आपुलकीच्या भावना कमी होतील असे नाही. ना ही मी पुर्ण पणे त्याला जिहाद मानतो. ह्यावर आता जास्त शोध घेतला पाहीजे, त्या साठी ईतर ईतीहास कारांचे पुस्तक देखील वाचावे लागतील (खास करुन १८५७ ह्या विषयावर).